(artikel op grond van aantekeningen naar aanleiding van een Alertgroepbijeenkomst in Den Haag over dit onderwerp op 17 maart j.l.)
Inleiding
In de huidige tijd worden veel processen in de maatschappij uitgevoerd met behulp van kunstmatige intelligentie (A.I.). Die techniek is bijna niet meer weg te denken uit onze samenleving, maar het veroorzaakt ook veel problemen. De toeslagen-affaire bijvoorbeeld was ondenkbaar geweest als er niet dit soort bovenmenselijke of onmenselijke technieken waren gebruikt. Artificial Intelligence is het belangrijkste onderdeel van de vierde industriële revolutie, zoals Klaus Schwab die omschrijft in zijn gelijk-namige boek: De vierde industriële revolutie. Wat die andere drie industriële revoluties zijn?
Geschiedenis
De ontwikkeling van de mensheid krijgt pas echt gestalte in de Oud-Perzische tijd (ca 5000 v.Chr.) en in de Sumerisch-Babylonische tijd die daarop volgt als de mens zich, na een nomadisch rondtrekkend bestaan in eerdere tijdperken, gaat vestigen op vaste plaatsen en daar de aarde gaat bewerken (landbouw) en dieren gaat houden (veeteelt). Hij begint daardoor ook allerlei technieken te ontwikkelen voor huizenbouw, pottenbakken, ploegijzers, gereedschappen vervaardigen etc.
Naast het vuur om te smeden (gekregen van de goden?) ontwikkelde hij ook andere technieken zoals het wiel (voor vervoer), de schroef, de wig, het hellend vlak, en de hevel of hefboom: deze oude technieken worden samen: ‘de grote vijf’ genoemd. Het was heel verrassend wat daarmee en daardoor allemaal mogelijk werd. En ook de samenwerking tussen grote groepen mensen en ritmische bewegingen werd belangrijk bij de tempel-bouw, de piramidebouw etc.. Later werden het de gilden die alle kunste-naars en ambachtslieden verenigden voor de bouw van de Middeleeuwse grote kathedralen.
Rond 1800 werden de eerste stoommachines (her)ontdekt (het principe ervan was al bekend in de Griekse oudheid, waar de deuren van de tempel “automatisch” open gingen als de priester het vuur op het altaar aanstak).
Maar vanaf 1700 ging men deze stoomkracht opnieuw ontwikkelen en hanteren. De 18e eeuwse kolengestookte stoommachines werden al gauw gebruikt om water op te pompen uit de mijnen, die de kolen opdolven die voor deze machines nodig waren en ook om machines aan te drijven in weverijen en spinnerijen. Dit wordt de eerste industriële revolutie genoemd.
Na die stoommachines die daarna ook hun toepassing vonden in het vervoer (treinen, spoorwegen, auto’s) kwam de ontwikkeling van de benzinemotor en het gebruik van dieselmotoren, die een hoge vlucht maakten toen allerlei oliemaatschappijen en in hun kielzog de bankiers zich op de winning van aardolie en gas gingen storten. Dat was het begin van de tweede industriële revolutie.
Zowel de eerste, maar meer nog deze tweede revolutie had grote maatschappelijke en economische gevolgen. Er ontstonden grote verschillen tussen (extreem-)rijken en (extreem-)arme arbeiders. Deze laatsten kwamen vaak in opstand tegen deze onrechtvaardige ontwikkelingen (zoals bv. bij de Russische Revolutie, in vakbonden, looneisen, stakingen etc.).
In de loop van de 20e eeuw werd vooral de elektriciteit verder ontwikkeld en dat leidde ook tot de ontwikkeling van de electronica. Na de grammo-foon, de radio, de tv werden rond 1950 de eerste computers ontwikkeld. De ontwikkeling van de PC en het internet in de jaren darna markeert de derde industriële revolutie.
Mensen werden steeds meer geweerd uit het arbeidsproces, er ontstond een verregaande automatisering en robotisering, techbedrijven werden richtinggevend en de winsten in deze bedrijven (en dus ook bij personen en beleggers) nam toe tot torenhoge hoogtes. En ze investeerden ook vooral in elkaar. Zo werd de macht van de bedrijven door computisering en digitalisering ook op de politieke en sociaal gebied gigantisch.
Anno 2023
En nu, anno 2023, vindt er volgens Klaus Schwab een vierde industriële revolutie plaats. Kenmerk daarvan is, zo zegt Schwab, een uitgebreid slim mobiel netwerk (smartphones), kleinere goedkopere krachtigere sensoren, chips, artificial intelligence, zelflerende computers. En als alle draadloze apparaten aan elkaar worden gekoppeld, dan krijg je een Internet of Things (i.o.T).
Dit alles zorgt opnieuw voor een grote transformatie van onze samenle-ving. Want naast smart (slimme) meters en apparaten ontstaan er smart fabrieken, geheel gerobotiseerd en vanaf nu ook smart cities. Klaus Schwab ziet hieruit een gouden toekomst voor de mens ontstaan. Via een basisinkomen krijgt iedereen een (laag) inkomen, het eigendom van grond en machines verdwijnt (“you own nothing, but you will be happy”) maar de machtsstructuren en de steeds groter wordende inkomens- en bezitsrijkdom neemt alleen maar verder toe.
Problemen die voortkomen uit de A.I.
- Maar dit alles heeft toch een enorme keerzijde die ook steeds meer voelbaar en beleefbaar wordt: de techniek vormt ook steeds meer een bedreiging voor de mens. Aan het verdragen van straling zit een grens: hoe meer en sneller internet er is, hoe meer straling er is. 5G-straling vormt nu al een ernstige bedreiging voor de gezond-heid, 4G ging nog, maar 5G is een brug te ver. T-mobile maakt reclame met de term “unlimited”: maak allemaal ongelimiteerd gebruik van internet en data…, maar aan wat het lichaam aan straling kan verwerken is wel degelijk een grens: doe dus met internet niet meer dan hoogstnoodzakelijk is, niet ongelimiteerd, maar: van niets teveel!
- Ten tweede weten we uit de Coronaperiode dat er een grens is bij onze lichamelijke integriteit. Wij zijn baas over ons eigen lichaam, daar komt niets in als wij dat niet ècht willen. Daar ligt een duidelijke grens: ons lichaam is een tempel, is ons heilig, daarin zijn wij vrij, niemand kan ons dwingen. Géén ongewenste stoffen of gen-veranderende stoffen of nieuwe medicijnen, die als robotjes door het lichaam bewegen naar de organen toe. Dit werd beschreven door Albert Bouria, CEO van Pfizer op de W.E.F. bijeenkomst in mei 2022 in Davos. Hij sprak daar over “tabletten met een piepkleine biolo-gische chip, die een draadloos signaal naar de autoriteiten stuurt, wanneer het geneesmiddel is verteerd”. Dus als ze op hun bestem-ming zijn aangekomen geven ze een seintje dat aan de buitenkant kan worden afgelezen. Kunnen ze ook van buitenaf worden bestuurd? En geïmplanteerde chips? Daar komen we verderop nog op terug.
- Ten derde is door al deze high-tech-ontwikkelingen de controle-maatschappij wel heel dichtbij gekomen. In China kunnen we zien, waar dat toe leiden kan en dat zou bij ons ook zomaar eens kunnen gaan ontstaan: verregaande controle en uitsluiting van andersden-kenden en een grote mate van onvrijheid voor iedereen.
- Ten vierde is er de verslavende werking van al deze apparaten heel erg duidelijk vanuit het ongelimiteerde begeerteleven naar meer en meer en sneller en meer.
- Ten vijfde is het duidelijk geworden dat naarmate de machines sterker op ons inwerken veel van onze etherische vermogens (geheugen, helderziendheid, helderhorendheid, aanvoelingsvermo-gen, sociaal begrip) achteruit gaan of verloren gaan. Veel mensen en met name ook kinderen zijn volkomen verslaafd aan games, spelletje, filmpjes, tiktok, maar ook aan hun contacten via de iphone etc. Kinderen, mensen, bewegen daardoor minder, komen minder buiten, hun etherkrachten worden zwak, ze zijn meer vatbaar, meer ziek etc. Een belangrijk onderwerp van veel games is het doden van zoveel mogelijk mensen. De laatste jaren gebeurt dat steeds meer ook in het echt. De A.I. heeft hierop zeker ingewerkt.
- De ongelijkheid in de samenleving en de economie is snel groeiend: er komt steeds meer geld en macht in handen van steeds minder mensen. Dat gebeurde al bij de fossiele brandstoffen toen de grote oliemaatschappijen en banken enorme winsten maakten. Daarna verergerde dit door de grote geautomatiseerde bedrijven, zoals de auto-industrie, met zijn robotisering en de daaruit voortkomende massa-ontslagen e.d. Nu bij de enorme bedrijven in Silicon Valley die nog meer winst maken en nog minder mensen in dienst hebben, totdat de CEO’s en beleggers vaak meer geld in eigendom hebben dan hele landen. En er is geen instantie of struc-tuur die dit ook maar enigszins bijstuurt, verandert of corrigeert.
- De werking van A.I. op kinderen is groot. Naast de afhankelijkheid ervan en de verslavende werking ervan en de ondermijning van hun etherkrachten is er ook nog het probleem van de indoctrinatie.
Kinderen worden al van jongs af aan groot gebracht met de digitale wereld. Maar daar is nu nog een element bijgekomen. Er is een organisatie actief geworden die bewust probeert om kinderen meer vertrouwd te maken met Artificial Intelligence, om hen te indoctrineren hoe goed die is en hoe belangrijk het voor hen is, zich daar meer en meer mee te verbinden. Die organisatie heet Future.nl. Zij maken school- en lesmateriaal onder de naam Digi-doeners, dat ze gratis leveren en het is ongelooflijk te zien wat daar allemaal in staat.
Saillant detail: deze organisatie is opgezet door prins Constantijn van Oranje, de financiën ervoor worden deels gefinancierd door een stichting van zijn vrouw, prinses Petra (tegenwoordig Laurentien genoemd), die ook in het bestuur ervan zit. Koningin Maxima doet regelmatig promotiewerk voor deze stichting, zoals we herhaaldelijk op het nieuws kunnen zien.
In de Raad van Advies van Future.nl zit overigens(naast bijvoorbeeld Pieter Zwart, CEO van Coolblue) ook Evert Jan Stigter, die jarenlang de CEO was van Microsoft Nederland en nu CEO is van Fellowmind. Citaat op de website van Fellowmind: “Fellowmind heeft al jaren een succesvolle en hechte samenwerking met Microsoft. Hierdoor kunnen wij onze klanten ondersteunen in hun digitale transitie. Ons doel is om één van de top 10 Microsoft Partners wereldwijd te zijn, en daarmee lid te zijn van de exclusieve Microsoft Inner Circle (!!), en daarnaast ook alle zeven Microsoft designations in onze regio’s te behouden”. De activiteiten van de stichting Future.nl lijken te liggen in het verlengde van deze doelstelling… Zo krijgt Microsoft steeds meer greep op het onderwijs (en de indoctrinatie) van kleine kinderen.
In één van haar promotiebezoekjes van koningin Maxima hoorde ik haar zeggen tegen de kinderen van de klas die ze bezocht: “Zou het nou niet leuk zijn als jullie allemaal een chip geïmplanteerd krijgen, zodat je beter kunt leren?” Dat is de letterlijke tekst van een vraagstelling die in het lesmateriaal staat beschreven: “Stel, de technologische ontwikkelingen gaan zo ver dat de wetenschap je slimmer kan maken. Je bent ineens een ster in Wiskunde en je schrijft prachtig Nederlands. Je moet hiervoor alleen wel een chip in je hersenen laten implanteren. Wat doe je?” Zo worden kinderen voorbereid op het ‘nieuwe normaal’ van een ‘slimme’ maatschappij, met ‘slimme’ steden en ‘slimme’ apparaten en overal camera’s met gezichtsherkenning, wat volgens het lesmateriaal “superleuk, handig en makkelijk” is.
Hoewel de stichting Future.nl zegt dat zij onafhankelijk is, is volkomen duidelijk dat ze alleen maar positief zijn over alle ontwikkelingen en dat ze helemaal werken in het verlengde van Microsoft en de high-techbedrijven. Er klinken alleen maar positieve berichten over A.I., nergens is ook maar één tegenargument, niets over stralingsgevaar, over afhankelijkheid, privacyverlies, controlemaatschappij, dat lijkt allemaal niet te bestaan, alles aan A.I. is “machtig, krachtig en prachtig”. Dus totaal niet objectief en heel eenzijdig belicht. Dat is propaganda.
Verder wordt er gedaan alsof het doodnormaal is om chips te implanteren: “Over 15 jaar worden alle baby’s meteen na de geboorte gechipt. De overheid ziet dat als noodzakelijk. Als ouder kun je zo altijd zien waar je kind zich bevindt. Raakt je kind vermist? Zonder chip hoef je niet op de medewerking van de politie te rekenen”. (De verborgen boodschap hierin is dus: wie niet mee wil doen wordt uitgesloten, uitgestoten. Dit klinkt ook door in deze zinsnede:) “Over 20 jaar zijn OV-chipkaarten verleden tijd. Wil je met het openbaar vervoer reizen, dan moet je een chip in je arm laten plaatsen. Wil je dat niet, dan kun je geen gebruik meer maken van trein, tram, metro en bus”. Alles wordt gepresenteerd als vaststaande zekerheden, waar geen ontkomen aan is. (Let wel, dit staat ècht allemaal in het lesmateriaal van future.nl en is bedoeld voor hele jonge kinderen!!!)
Ook het jeugdjournaal doet driftig mee om jeugdige kijkers alvast voor te bereiden op de implantatie van een chip in je brein. Op 15 september 2020 vertelt de presentator Benjamin Kat enthousiast hoe de wereld er over 20 jaar uitzit: “In de toekomst kun je een chip in je hoofd laten plaatsen waarmee je van alles kunt doen, door er alleen maar aan te denken. Zoals: je wekker zetten en je favoriete playlist aanzetten”. Het implanteren van een chip in je hersens gebeurt trouwens op dit moment al via het bedrijf Neuralink (https://neuralink.com) van Elon Musk. Het bedrijf helpt mensen die allerlei ziektes hebben, vooral bij de ziekte van Parkinson worden dankzij het implantaat goede resultaten gemeld.
Ook in het lesmateriaal wordt de nadruk gelegd op dit ‘genezende’ aspect van de geïmplanteerde chip. Het hoofdstuk waarin hierover gesproken wordt heet “Klooien aan je lichaam” (hoe oneerbiedig en platvloers wil je het hebben…!). Het begint met het nut van protheses en hun verbinding met de hersenen (bionische prothese) voor mensen die een ledemaat missen, maar het gaat dan over in: “Je kunt slimmer worden met een chip in je hersenen” of deze uitspraak: “met een USB-chip in je vinger heb je altijd en overal je bestanden bij je”. De bedoeling is dus dat in de nabije toekomst chipimplantaten de normaalste zaak van de wereld zijn.
Veel kinderen zelf reageren op grond van die uitzending van het jeugdjournaal heel negatief op deze mogelijkheden: “Ik zou liever geen chip in me hooft hebben”, “nu snap ik dat mijn ouders zeggen: vroeger was alles beter”, “als iedereen alles kan leren zijn er toch geen mensen met echt talent meer?” “… en dan krijg je ineens een berichtje van je hersenen: opslagruimte vol, verwijder data om weer te kunnen gebruiken”, “dus iedereen kan over 30 tot 40 jaar zingen, pianospelen etc. oftewel, dan ben je niet meer uniek”, “als dit uit komt wil ik liever dood zijn want ze maken mensen letterlijk robots en inderdaad het kan handig zijn, maar als je goed kijkt gaat alles veel slechter dan het lijkt”….
En één van de ouders reageerde vrij heftig: “Wat een zieke indoctrinatie dit. Brainwash. Vreselijk jeugdjournaal, dat jullie je zo laten meenemen en kinderen hun hoofd bevuilen. Ik ben vroeger heel religieus opgevoed. Soort sekte. Dit is exact dezelfde brainwash. Ernstig. Ga aub nadenken waar je aan meewerkt”…
Nederland heeft trouwens een voortrekkersrol op het gebied van A.I. Met enorme budgetten wordt deze verdere digitalisering van de samenleving gesteund en uitgevoerd, zoals b.v. het programma AI for Good van de VN (zie https://aiforgood.itu.int ). Hier in Nederland vindt jaarlijks een wereldtop over A.I. plaats: (https://worldsummit.ai). Kortom: overal wordt hard gewerkt om te zo snel mogelijk zoveel mogelijk mensen aan te koppelen en vast te klinken aan de Artifcial Intelligence.
Op de bijeenkomst met de Alertgroep in Den Haag, waar ik deze inleiding over A.I. hield (een beetje korter dan dit, ik heb er ondertussen al wel weer het een en ander bijbedacht), ging Ben van Tilborg met ons aan de slag om A.I. te ervaren, zelf ermee te communiceren. Dat kan goed met een A.I.chat-programma. Dus maakten we een verbinding met een groot A.I.platform: https://chat.openai.com/chat en gingen in gesprek met dit medium. Het is heel interessant om dat te doen en te kijken hoe dit computerwezen reageert.
Op kennisvragen geeft hij meestal hele goede antwoorden. De vraag : “wat voel je nu?” werd ook adequaat beantwoord. Een computer heeft geen gevoel, maar is alleen maar bedoeld om de mensen zo goed mogelijk (zo slim mogelijk) antwoord te geven op zijn vragen. Op de vraag of hij soms in verbinding stond met Ahriman gaf hij een hele beschrijving van Ahriman als tegenhanger van Ahura Mazdao, die ook in de antroposofische esoterische literatuur voorkomt. Maar daar maakte hij wel een grote fout: hij beschreef dat er drie grote tegenkrachten zijn die storend werken in de mensheidsontwikkeling en dat zijn: Lucifer, Christus en Ahriman. (!) Toegegeven: het concept van de boze tegenkrachten in hun beide uitersten met Christus als het verbindende midden is heel verrassend en voor zo’n beperkt medium als A.I. kennelijk onbegrijpelijk.
Het is heel interessant om zo’n machine een gesprek met je te zien voeren. Het is af en toe echt alsof je iets/iemand tegenover je hebt zitten. In die zin was dit een spannende ervaring. Ben liet ook nog de werking van een kunstprogramma zien, waar je de A.I. de opdracht kunt geven om een kunstwerk voor je te maken, door een aantal criteria te beschrijven waar het aan moet voldoen en de stijl waarin je het wilt hebben. Dat programma heet Dall-E2 (Dali). Daarop kun je komen via: https://auth0.openai.com . Op deze manier zijn we weer verder gekomen in het denken over de computerwereld en deze kunstmatige intelligentie.
We hebben van de computer al gehoord dat er drie tegenkrachten zijn die de mensheidsontwikkeling tegenwerken en bedreigen. Maar in tegenstel-ling tot wat hij denkt zijn dat Lucifer, Ahriman en de Azura’s. Daarachter werkt nog een vierde kracht die nu, juist ook met dit onderwerp steeds belangrijker en machtiger wordt: Sorath (bij Tolkien: Sauron), de Antichrist. Het wezen bij uitstek dat ons van de werking van deze krachten kan helpen bevrijden is juist het Christuswezen zelf.
De grootste helper van het Christuswezen in zijn strijd met deze (vier) kwade krachten is Michaël. Tegenover de kunstmatige intelligentie zet hij de kosmische intelligentie, het bewustzijn dat er een spirituele werkelijkheid bestaat die ons ware thuisland is. Daar zal ook de werkelijke vooruitgang van de mensheid naar het volgende zesde cultuurtijdperk vandaan komen. Die komt niet van de A.I. maar van de ontwikkeling van de bewustzijnsziel in de richting van het Geestzelf, niet verbonden met egoïstische geld- of materiemotieven, maar met liefde en inzicht/doorzicht. Dat leidt naar een transformatie van de aardse materie, naar een transsubstantiatie.
En het resultaat van dat alles is een hemels Jerusalem, een stad van goud (liefde) en kristal (inzicht/doorzicht).
Literatuur
Misschien is het goed om nu aan het eind nog even te kijken naar de literatuur die er zoal over dit onderwerp bestaat.
- Allereerst citeerde ik Klaus Schwab die behalve The Great Reset, dat gaat over de Corona-pandemie en de mogelijkheden die Klaus Schwab daar uit ziet ontstaan voor de toekomstige maatschappij, ook een boek heeft geschreven over de vierde industriële revolutie: The Fourth Industrial Revolution.
- Daarnaast schreef hij nog een tweede boek: Shaping the Future of the Fourth Industrial Revolution, waar hij meteen maar als ondertitel bijzet: A guide to building a Better World. Het voorwoord van dit boek werd geschreven door Satya Nadella. Zij is momenteel (als opvolgster van Bill Gates) de CEO van Microsoft. Microsoft en WEF zijn dus nog steeds twee handen op één buik. Zij zegt in dit voorwoord onder meer dat sinds 2016 Microsoft , Amazon, Google, Facebook en IBM zijn gaan samenwerken “om AI te bevorderen voor het welzijn van de mens en de maatschappij” zodat er een beter begrip en meer waardering voor komt…
- Er is een Nederlandse uitgave van een boek dat de titel Transhumanisme en de toekomst van het mens-zijn heeft meegekregen en dat de bundeling is van vijf artikelen van vijf verschillende schrijvers, alle uit de werkgroep “Spirituele achtergronden van de techniek, opgericht door Dieter Hammer. Ik noem even alle vijf schrijvers en de titel van hun artikel:
Dieter Hammer, Transhumanisme – Mens versus Cyborg
Diederick Spangers, De manipulatie van de mens met biochemische technieken
Jesse Mulder, De filosofie achter het transhumanisme
Frank Storm, Apocalyps en technologie – De strijd om de mens
Arie Bos, Nawoord - Ook binnen de Sektion der Schöne Wissenschaften in Dornach worden er bijeenkomsten georganiseerd over het Transhumanisme. Dat gebeurt onder de titel: Das Ende des Menschen? Wege durch und aus dem Transhumanismus. Na bijeenkomsten in 2018 en 2019 is er dit jaar van 24 t/m 26 maart een derde bijeenkomst met die titel.
Een aantal voordrachten van die eerdere bijeenkomsten werden uitgegeven onder diezelfde titel. Christine Haid had de redactie daarvan en schreef zelf het voorwoord met als titel Der Mensch und die Technik – Spiegelungsprozesse der Selbsterkenntnis, waarin zij ook uitvoerig stilstaat bij de laatste Leitsatz die Rudolf Steiner schreef op de laatste dag van zijn leven in het zicht van de dood: Van de natuur naar de ondernatuur. (waarover meer aan het eind van deze column).
Verder schrijft zij ook dat zij met meerdere secties van de Freie Hochschule aan het Goetheanum een onderzoeksproject gaat starten met als onderwerp: Toekomstperspectieven voor natuur en mens in een technisch geworden wereld. Door kunst en meditatie de aarde ervaren als levend organisme”, waarin dit thema verder zal worden ontwikkeld.
In het genoemde boek Das Ende der Mensch? Zijn verder nog bijdragen te vinden van Michaël Hauskeller, Sibylle Lewitscharoff, Michaëla Glöckler, Edwin Hübner, Claus-Peter Röh, Matthias Girke, René Madeleyn, Marica Bodrozic, Ariane Eichenberg, Stefan Hasler.
Twee bijdragen wil ik nog apart noemen omdat ze vooral beschrijven wat er momenteel voor nieuwe (alternatieve) technieken worden ontwikkeld: van Sebastian Lorenz: Rudolf Steiners überraschender Auftrag zum Umgang mit der Technologie der Zukunft, en als laatste de bijdrage van Johannes Kühl: Welche Ansätze gibt es, eine zukünftige Technik zu entwickelen. Deze laatste gaat over Strader-machines, uitvindingen van Paul Schatz, vrije energie, flowforms en wat Rudolf Steiner hier zoal over zegt…. - Bart Muijres heeft in samenwerking met Corrie van der Zee een samenvatting gemaakt van een aantal voordrachten die Rudolf Steiner in november 1917 heeft gehouden (GA 178) en uitgegeven onder de titel De electronische dubbelganger en de ontwikkeling van de computertechniek (uitg. Pentagon). Interessant is hoe actueel deze uitspraken van Rudolf Steiner zijn, gesproken in een tijd toen er nog helemaal geen computers of high-tech bestond.
Eén alinea van Rudolf Steiner als karakteristiek hier aangehaald: “Op zulke plaatsen is de wil aanwezig om de kracht van mensen samen te brengen met de machinale kracht. Deze dingen mogen niet worden behandeld alsof men ze zou moeten bestrijden. Dat is een volkomen foute visie. Deze dingen zullen niet uitblijven, nee, ze zullen komen. Het gaat er alleen om of ze in de loop der wereld-geschiedenis in scène worden gezet door mensen die op onzelfzuch-tige wijze met de grote doelen van de aardeontwikkeling vertrouwd zijn en deze dingen vormgeven tot heil van de mensen; of dat ze in scène worden gezet door die groepen van mensen die deze dingen alleen maar in egoïstische of in groeps-egoïstische zin uitbuiten. Daar gaat het om.” - Een interessant boek ook over ‘alternatieven’ , andere energievor-men en vernieuwingen die ons in filmbeelden e.d. worden getoond is het boek van Andreas Neider, Der Mensch zwischen Über- und Unter-natur. Das Erwachen des Bewustseins im Ätherischen und die Gefährdung der freien Kräfte. Interessant is bijvoorbeeld deze eindconclusie: “Uit alles wat wij nu hebben uitgewerkt blijkt dat het er in de huidige tijd vooral op aankomt om de vaardigheid van de imaginatie te ontwikkelen en ook de mogelijkheid om op te stijgen tot de bovennatuur van het etherische en het ontwikkelen van zijn vrije etherische krachten om iets tegenover de zich steeds uitbreidende ontwikkeling van de ondernatuur, vooral van de wereld van de digitale techniek te kunnen zetten als tegenwicht”.
- Eén van de belangrijkste boeken op dit gebied is en blijft ook steeds het boek Van Gondishapur tot Silicon Valley van Paul Emberson uitg. Etheric Dimensions Press. Lang heb ik gedacht dat er maar één deel was, dat vooral de historische ontwikkelingen van de techniek beschrijft tot ik ontdekte dat er nog een tweede deel was (blz. 465 tot 1048), wat meer ging over de werking van de techniek en wat je er tegenover zou kunnen stellen. Recentelijk hoorde ik dat er ook nog een derde deel zou zijn.
Het was heel lastig om aan het tweede deel te komen, en ook voor het derde zie ik vooralsnog geen mogelijkheden om er aan te komen. Het goede van het boek is dat hij heel diep gaat in de analyse van de techniek en de beschrijving van de werking van Ahriman daarin en hoe noodzakelijk het is om een doorchristelijkte techniek te ontwikkelen. Een groot deel van het boek gaat over de zoektocht naar een meditatieve spirituele kracht als tegenwicht. Hij gebruikt daarvoor de aanduiding van “krachtkringen”, groepen van mensen die samen mediteren en met elkaar spreken over een nieuwe doorchristelijkte maatschappij en hoe die is te realiseren.
Deze laatste vraag zal onderdeel kunnen zijn voor een verdere bestudering van dit onderwerp: wat kunnen wij er tegenover stellen vanuit de spiritualiteit, vanuit de geesteswetenschap?
Tenslotte wordt, als opmaat naar een verdere bespreking van het omgaan met de machten achter de kunstmatige intelligenties, nog een citaat gegeven uit de laatste Leitsatz die Rudolf Steiner schreef op de laatste dag van zijn leven in het zicht van de machten van de dood. Hij geeft deze laatste Leitsatz de titel: Van de natuur naar de ondernatuur. Daar staat ondermeer:
In het verloop van het technische tijdperk tot nu toe ontgaat hem echter vooralsnog de mogelijkheid om ook tegenover de ahrimanische cultuur een juiste instelling te vinden. De mens moet de kracht, het innerlijk kenvermogen vinden om in de technische cultuur niet door Ahriman te worden overweldigd. De ondernatuur moet als zodanig begrepen worden. Dit kan alleen als de mens met zijn geestelijk inzicht minstens even ver stijgt in de buitenaardse bovennatuur als hij met de techniek in de ondernatuur is afgedaald. Dit tijdperk heeft een boven de natuur uitgaande kennis nodig, omdat het innerlijk moet afrekenen met een gevaarlijk werkende levensinhoud die tot onder de natuur is gezonken. Nu is er natuurlijk geen sprake van dat we weer zouden moeten terugkeren naar vroegere cultuurtoestanden, maar wel dat de mens de weg vindt om de nieuwe cultuurverhoudingen in een juiste relatie te brengen met zichzelf en met de kosmos.
(…) In de tijd waarin er nog geen van de eigenlijke natuur onafhankelijke techniek bestond, vond de mens de geest in de waarneming van de natuur. De techniek die daar los van kwam te staan, hield de blik van de mens gevangen op het mechanistisch-stoffelijke, alsof dat nu voor hem het wetenschappelijk object werd. Hieruit is echter al het goddelijk-geestelijke verdwenen, dat met de oorsprong van de ontwikkeling van de mensheid samenhangt. Die sfeer wordt beheerst door het puur ahrimanische wezen. Door de geesteswetenschap wordt nu een andere sfeer geschapen waar het ahrimanische volstrekt ontbreekt. En juist door het met inzicht opnemen van die geestelijke inhoud, waartoe de ahrimanische machten geen toegang hebben, krijgt de mens de kracht om in de wereld Ahriman tegemoet te treden.”
En de drie allerlaatste Leitsätze vatten dit nog even samen:
183. In het natuurwetenschappelijke tijdperk dat rond het midden van de 19e eeuw begint, glijdt de cultuuractiviteit van de mensen geleidelijk af, niet alleen naar het onderste gebied van de natuur, maar ook onder de natuur. De techniek wordt ondernatuur.
184. Dat vereist dat de mens innerlijk een geestelijk inzicht ontwikkelt, waarmee hij zich even hoog in de bovennatuur verheft als hij met zijn ondernatuurlijke technische activiteit onder de natuur gezonken is. Daardoor schept hij in zijn innerlijk de kracht die ervoor zorgt dat hij niet zelf mee wegzinkt.
185. Een vroegere natuurbeschouwing bevatte nog de geest, waarmee de oorsprong van de menselijke ontwikkeling verbonden is. Allengs is deze geest uit de natuurbeschouwing verdwenen; de puur ahrima-nische geest is daar ingetrokken en van daaruit overgevloeid in de technische cultuur.
Het is de kosmische intelligentie, die in eerdere Leitsätze beschreven wordt die tegenover deze materialistisch-technische (kunstmatige) intelligentie een spiritueel evenwicht kan bewerkstelligen. Degene die deze kosmische wijsheid hanteert en die deze weegschaal tussen beide uitersten hanteert is Michaël. Hij strijdt in naam van Christus tegen de demonische machten die ons willen ontikken en ontzielen en aan de aarde willen binden. Christus’ opstanding uit de dood is de uiteindelijke overwinning op deze aardse krachten.
In de spirituele wereld wonen geestelijke machten en gestorvenen die ons kunnen helpen en bijstaan in de ontmaskering van het kwaad en in het streven naar het goede. Met hen samen zullen we de eindover-winning op het kwaad, op Lucifer, Ahriman, Azura’s en Sorat kunnen behalen en de lucht klaren voor een nieuwe geestontwikkeling.
