alertcolumn 15: De kroning van de koning

Op koninginnedag 2013 treedt de koningin af en wordt prinsje Alexander gekroond tot koning en dan wordt koninginnedag koningsdag en die wordt dan weer verplaatst naar 27 april. Het is maar dat u het weet en snapt.

Bovendien het is geen kroning maar een inhuldiging, de koning krijgt geen kroon op, die ligt opzij op een tafeltje, samen met een rijksappel, een scepter, een zwaard (altijd handig in tijden van oorlog…), een standaard en de grondwet (om na te lezen hoe het allemaal moet…). Een kroning – zo lezen we op de site van het koninklijk huis – heeft meer een religieus karakter, een inhuldiging is meer seculier, want die gebeurt eigenlijk door de regering, het is eigenlijk een soort parlementsvergadering , maar dan wel in een kerk, maar zonder priester of dominee, begrijpt u wel? En het volk mag er bij zijn en met vlaggetjes zwaaien. Ons is niet gevraagd of we deze koning wel willen. Het gebeurt gewoon, zoals zoveel in Nederland gewoon gebeurt. Een koning wordt als prins geboren en wordt automatisch koning, zo gaat dat.. En daarom weten we nu ook al wie de volgende koningin wordt. Ze heet Amalia en is nu negen jaar oud. Mij is ook niets gevraagd… Wil ik dit eigenlijk wel allemaal??

Ben ik een republikein? Ik geloof het niet. Een republiek moet namelijk een president kiezen en dat zijn meestal wat kleurloze bloedeloze oudgediende politici die gekozen worden om lintjes door te knippen en die vooral niet teveel moeten willen of doen. Maar, het is waar, het klinkt een stuk democratischer als je een president mag kiezen. Hoewel: in Italië zijn ze momenteel met de gekozen politieke partijen een nieuwe president aan het kiezen en daar heeft het volk kennelijk ook niets over te zeggen, bovendien kun je daar zien – met alle politieke verhoudingen – hoe lastig zoiets is… Wie het meest kleurloos is en het oudste is (87!), maakt kennelijk de meeste kans….! Dat lijkt me nou ook niet zo denderend…

En dan de kosten: is een monarchie niet vreselijk duur? Een koninklijk huis met allerlei broers en zusters met kinderen en kleinkinderen kost natuurlijk een vermogen, zeker als je alle jurken (het is toch eigenlijk één grote modeshow met allemaal nieuwe ontwerpen van alle bekende grote modehuizen…), sierraden, galafeesten, verre uitstapjes, en tropische vakantiehuizen met personeel ter plaatse etc. bij elkaar optelt… Maar vergis je niet: ook een president kost veel geld want als je ziet hoe in een land als Frankrijk alle ex-presidenten (momenteel zo’n stuk of vijf) een kleine hofhouding met personeel mogen behouden inclusief riante honorering en uitgavendeclaraties tot aan hun dood, kun je je nauwelijks voorstellen dat dat goedkoper kan zijn dan wat wij aan de Oranjes kwijt zijn….

Maar waarvoor hebben we eigenlijk een koning nodig? Om lintjes door te knippen?  Eigenlijk wordt dat het best verwoord door het thema van het kroningsfeest, pardon… inhuldigingsfeest. Ons is namelijk gevraagd een bijdrage te leveren voor een boek en een lied voor de koning en het thema is dromen. Nu is dat precies waarom het koningschap nog steeds bestaansrecht heeft: we houden ervan weg te dromen van de realiteit en een beetje in een sprookjes wereld te leven. Sprookjes wemelen van de koningen en de prinsessen en niet zelden trouwt een eenvoudige keukenjongen uiteindelijk met de prinses en wordt koning van het land. Of omgekeerd…! En wie zou daar niet van dromen?  Overigens kunnen kinderen nogal verbolgen zijn over het feit dat hun sprookjesbeeld van de wijze statige koning niet overeenkomt met het tv.beeld van die jonge dikke meneer die in een oranje t-shirtje juichend uit zijn dak ging omdat Nederland een gouden medaille behaalde bij de Olympische Spelen…

Bovendien droeg en draagt deze meneer zelfs bij zijn kroning geen kroon en dan ben je toch geen koning…!!?? We geloven graag in sprookjes en laten ons daarmee af en toe lekker in slaap sussen. Want er is ook nog wel wat meer aan de hand in en met ons koningshuis en dat vergeten we maar al te gauw en graag. Weet U nog bij de inhuldiging van Beatrix: ‘geen woning, geen kroning”, Amsterdam was één grote veldslag, alle straattegels werden projectielen en het had geen haar gescheeld of de krakers en autonomen waren de Grote Kerk binnen komen wandelen, mede dankzij de grove (inschattings-)fouten van de politie en de storing van hun zender door de krakers. Maar dat duurde maar een paar daagjes, want ook bij Bea hebben we heerlijk kunnen wegdromen tot en met die sprookjesachtige duizend-en-één-nacht sfeer bij de sultan van Brunei en die van Oman. Gek eigenlijk dat je op bezoek gaat bij zo’n sultan, eigenlijk een burgemeester van een middelgrote stad (Brunei heeft 400.000 inwoners, evenveel als de stad Utrecht), die zoveel geld krijgt van Shell dat hij een paleis kon bouwen met 2000 kamers (!), met 600 Rolls Royces en 300 Ferrari’s in de garages (!), met alles van goud. De missie was bedoeld om mee te profiteren als Nederlandse bedrijven van die rijkdom, die natuurlijk eigenlijk de armen van dat land en anders de wijde regio daar ten goede zou moeten komen. Het is een indirecte vorm van neokolonialisme en uitbuiting. De sultan verdient grof geld aan Shell. Gek is dat, want Beatrix is zelf groot-aandeelhoudster van Shell… Zij bezoekt de Bilderbergconferenties, de uiterst geheime denktank van de wereldoverheersers, niet als koningin van Nederland, maar als grootaandeelhoudster van Shell. Dus eigenlijk betaalt Nederland een duur statiebezoek aan Brunei, zodat een grootaandeelhoudster één van haar rijkste en trouwste stromannen bezoekt om daar weer wat aan te verdienen… En wat heeft het statiebezoek aan de sultan van Oman als belangrijkste opdracht voor dit economische werkbezoek van onze vorstin opgeleverd, wat denkt U? Dat was: …een grote order voor Shell…jawel…! Volgens de lijst van rijken van het tijdschrift Quote staat de Nederlandse vorstin op plaats 25 met een geschat vermogen van 800 miljoen euro…. Maar wetend dat Wilhelmina destijds een kwart van alle aandelen van Koninklijke Olie (later Shell) bezat, hetgeen nu waarschijnlijk opgeknipt in kleine stukjes over allerlei familieleden zal zijn verdeeld (om porties te hebben die minder zijn dan 5%, zodat ze geheim kunnen blijven en niet gepubliceerd hoeven te worden…), heb je het dan toch al gauw over een slordige 50 miljard (want dat is één kwart van de huidige marktwaarde van Shell). Om nog maar te zwijgen over het aanmerkelijk belang in de aluminiumproducent Billiton, waar de vader van Wilhelmina, Willem III, destijds ook een groot aandelenpakket van wist te verwerven. Voeg daar nog bij alle andere aandelen en effecten, roerende en onroerende goederen, die het koningshuis bezit. Quote zit er dus duidelijk behoorlijk naast, we hebben hier echt te maken met één van de allerallerrijksten… Handige familie dus en puissant rijk… en dan betalen wij als belastingbetalers nog alle jurken en reizen voor ze en geven we ze ook nog volledige belastingvrijdom… Dat is nu toch wel een beetje uit de tijd!

Trouwens met die Willem III was ook het nodige aan de hand… Hij stond bekend als koning Gorilla, vanwege zijn beestachtige levenswijze (drank, vrouwen, onbehouwen gedrag). Toen zijn oudste zoon Willem (‘Wiwill’) wilde trouwen met een zekere Mathilde gravin van Limburg Stirum mocht dat niet van zijn vader, want die had namelijk een verhouding met haar moeder gehad en Mathilde zou wel eens zijn dochter kunnen zijn… Maar nu komt het merkwaardige: in 1877 sterft zijn eerste vrouw Sophie. Ze hadden destijds ruzie gekregen omdat Sophie vond dat haar zoontje Maurits die op 6-jarige leeftijd gestorven was aan een hersenvlies-ontsteking niet goed genoeg was behandeld door de artsen. Ze leefden sindsdien gescheiden. Na haar dood, in januari 1879 hertrouwt Willem III op 61-jarige leeftijd met een twintig jaar oud Duits prinsesje dat Emma heet. Vervolgens sterft een half jaar later zijn oudste zoon Willem (hij is pas 39 jaar oud en in de bloei van zijn leven…) plotseling aan een combi van ‘tyfus, leveraandoening en uitputting’. Toch vreemd….! Op dat moment is er nog maar één zoon (van de drie) over uit zijn eerste huwelijk, kroonprins Alexander, maar dat is een kamergeleerde en een intellectueel. Een jaar later op 31 augustus 1880 schenkt Emma dan het leven aan een dochtertje, dat Wilhelmina gaat heten. Op haar komen we zo meteen nog terug…

Merkwaardigerwijze sterft deze Alexander, de derde en laatste zoon uit het eerste huwelijk, ook korte tijd daarna (1884), ook plotseling, op 32-jarige leeftijd, aan….(hij ook al) tyfus. Alle drie de zonen van Willem III sterven dus jong, alle drie onder merkwaardige omstandigheden…. Zijn vader heeft dan kennelijk geen zin om hiervoor zijn vakantie (met Emma en Wilhelmina) te onderbreken en komt pas drie weken later terug en dan kan Alexander pas begraven worden… De KRO ging in een dramaserie een aantal jaren geleden nog een stuk verder en liet zien hoe deze erfprins Alexander in naam gestorven werd verklaard, maar in feite werd opgesloten in een gekkenhuis. “Ja, natuurlijk, u zegt dat u de prins van oranje bent, nou we hebben hier heel wat prinsen en koningen rondlopen…!” In het jaar waarin kroonprins Alexander sterft (1884) wordt ook nog even geregeld dat, mocht Willem III komen te overlijden of niet meer in staat zijn te regeren, Emma regentes wordt… En in 1887 wordt de erfopvolging dusdanig gewijzigd dat ook een meisje koningin mag worden ook al leven er nog mannelijke familieleden, want Willem III had nog een broer Frederik, die ook nog zoons had en al die mannelijke familieleden kwamen eigenlijk vóór Wilhelmina in de lijn der erfopvolging. Toen dat allemaal zo geregeld was, stond niets meer in de weg voor de opvolging van Wilhelmina met Emma die – als haar regentes – in feite tijdenlang het land bestuurde. Maar nu is er nog iets vreemds aan de hand, want toen Emma op het toneel verscheen leed Willem III al jarenlang aan syfilis en oplettende lezertjes weten dat je dan geen kinderen meer kunt krijgen. Dus kon Wilhelmina niet zijn dochter zijn…. Enig naspeuren op internet biedt al gauw de oplossing voor dit openbare geheim: de koning en later ook Emma had een adviseur die Sebastiaan Mattheus Sigismund De Ranitz heette. Volgens deze berichten (zie ook Wikipedia bij deze naam) is hij de biologische vader van Wilhelmina. Dit wordt nog ondersteund door het feit dat Wilhelmina een aangeboren zeldzame afwijking had (het niet kunnen onderscheiden tussen hoge en lage tonen in de muziek) die algemeen voorkwam bij de familie De Ranitz, alsmede haar aanleg voor aquarel-schilderen met hem deelde. Onze huidige vorsten zouden dan dus niet eens ‘van koninklijke bloede’ zijn….(!?) Nu stamden ze al niet af van Willem van Oranje, maar van diens broer Jan omdat stadhouder Willem III in 1702 kinderloos stierf en er toen een achterneefje uit Friesland (Johan Willem Friso) werd opgetrommeld om stadhouder te worden, maar toch… Een beetje Oranje bleef het toendertijd nog wel. Maar tegenwoordig mag het eigenlijk dus geen Oranje meer heten… En wij ons alsmaar kleuren in Oranje t-shirts….

En dan is er natuurlijk nog de pa van Maxima. Hem hangt nog steeds een veroordeling boven zijn hoofd wegens medeweten van het laten ‘verdwijnen’ van mensen. ‘Natuurlijk heeft hij er van geweten’, zegt een lid van zijn eigen Ministerie van Landbouw. Maar er was daar nog meer aan de hand in Argentinië, al vóórdat Videla aan de macht kwam…

Kent U het verhaal van Prins Bernhard dat beschreven wordt in zijn biografie door de historicus J.G.Kikkert? Daar wordt gesproken over de reizen die Bernhard maakte, o.a. die in 1943. In die tijd speelde overigens ook de affaire met de ‘stadhoudersbrief’ die hij volgens veel historici geschreven zou hebben aan Hitler en waarbij hij Hitler aanbood om onder diens leiding onder bepaalde voorwaarden als stadhouder van Nederland aangesteld te willen worden. Maar die brief blijkt nu verdwenen en het bestaan ervan wordt natuurlijk allerwege ontkend. Maar Bernhard die ‘vogelvrij’ in Londen zat en overal relaties had waar hij ook kinderen van kreeg (naast de bekend geworden twee dochters Alicia uit Duitsland en Alexia uit Frankrijk en de onlangs opgedoken derde dochter in Nederland zouden er volgens de historicus Hanno de Iongh in totaal negen kinderen zijn, waaronder ook nog twee zoons bij een Engelse vrouw) maakte regelmatig reizen.

Eén ervan was in 1943 toen hij met een testvlucht met een Mitchell-bommenwerper (hij vloog de hele wereld over zonder enig vliegbrevet…!) in Brazilië strandde waar het toestel vanwege reparaties vijf dagen aan de grond moest blijven staan. Bernhard verdween – aldus Kikkert – met een klein vliegtuigje van de Braziliaanse overheid eerst naar Asuncion waar hij een onderhoud had met Stroessner, die later president van Paraguay werd en veel gedaan heeft voor gevluchte ex-nazi’s, daarna ging hij naar het landgoed van de familie Zorreguieta in Zuid-Argentinië (het staat er ècht…!) waar hij naast Zorreguieta, de oudoom van Maxima, ook Eva Duarte ontmoet, de latere Evita, vrouw van Juan Peron, en vervolgens nog even langs zijn ex-chef van IGFarben, Willibald Passarge. In 1944 maakte hij een reis naar Rome om paus Pius XII te ontmoeten, daarna bezocht hij nog Duitsland (zijn nazi-broer en moeder of goede vrienden??) en Zweden. In 1945 was hij betrokken bij de KLM-vluchten (!) die oorlogsmisdadigers naar Paraguay en Argentinië brachten… (zie uitzending Netwerk). Hoofdbestemming: Argentinië, met name San Carlos de Bariloche. Nu heeft Maxima een landhuis gekocht voor de wintersport en zomergenoegens uitgerekend in dit plaatsje, waar ze vroeger als kind vaak kwam. Dat kan geen toeval zijn… We kunnen de kinderen niet de zonden van hun ouders of grootouders aanrekenen, maar wel goed en alert kijken hoe ze zelf met alles omgaan. Een huis kopen in Mozambique was een volslagen misser… een opmerking van Willem-Alexander ter verdediging van zijn schoonvader met een krantencitaat dat van Videla zelf bleek te zijn werd afgedaan met: ‘hij was een beetje dom…’ Maar als de argumenten van Videla hem kennelijk aanspreken is dat niet alleen een beetje dom, het lijkt een beetje echt gevaarlijk… Een opmerking van Maxima dat zij haar schoonmoeder ging opvolgen viel ook verkeerd en nu wordt ook in allerlei toonaarden ontkend dat het koningschap een duobaan is, wat het in feite natuurlijk wel is…Maar dat waren nog slechts incidenten…

We kunnen deze twee ambitieuze mensen natuurlijk het voordeel van de twijfel gunnen en zien hoe zij met hun voorkeuren voor sport, voor watermanagement en voor microkrediet een andere generatie vormen met andere interesses en gerichtheden. We kunnen ze toezingen met een lied, of toch maar niet, want het beetje vreemde, ietwat metafysisch-getinte koningslied werd ingetrokken, maar toen werd die intrekking ook weer ingetrokken en nu zingen we het toch. Of zingt U liever mee met het republikeins genootschap: ‘We wille ‘m niet, de monarchie is kierewiet…..’ Ook heel leuk verzonnen, lekkere meezinger ook…Laten we in ieder geval wakker zijn en niet te veel dromen of ons in slaap laten sussen… Want wat doet ons koningshuis met hun enorme macht en met hun puissante vermogen? Is er wel een juiste balans tussen microkrediet en macro-vermogen?? Moet er niet allerwege een herverdeling van alle opgehoopte gelden en kapitalen komen?? Is het koningschap nog wel van deze tijd? Blijven ze elkaar trouw? Zullen ze steeds het beste voor Nederland doen? Ik had gisteren ineens een lumineus idee: zullen we er niet weer een stadhouder van maken? Die werden namelijk steeds door de Staten van Holland (zeg maar de eerste en tweede kamer) voor een tijdje aangesteld en benoemd, terwijl ze toch in de erfelijke afstammingslijn der Oranjes geboren waren. Dan doe je het allebei, maar je houdt er dan toch nog een beetje grip op, alles krijgt een zweem van democratie en dan heb je de benoeming ervan toch nog enigszins in eigen hand… Is dat niet een mooie tussenoplossing, een gulden middenweg?? Graag uw reacties…!

Loek Dullaart, 23 april 2013